Zielona Transformacja w Firmach - cz. 1: Gwarancje Pochodzenia

Zielona energia – konieczność czy wybór?

Zielona energia w wielu firmach przestaje być opcją – staje się koniecznością. Często wynika to ze zbliżających się obowiązków raportowania ESG, oczekiwań kontrahentów, polityki odpowiedzialności środowiskowej, warunków udziału w przetargach lub programach rekompensat. Coraz częściej jednak to sami klienci wymagają od firm działań proekologicznych.

Dziś problemem nie jest brak rozwiązań wspierających zieloną transformację – ale ich nadmiar. Dlatego przygotowaliśmy serię wpisów, w których krok po kroku przedstawimy dostępne narzędzia i praktyki. Na koniec opublikujemy zestawienie z ich zaletami i ograniczeniami.

Gwarancje pochodzenia energii – co to takiego?

Zaczynamy od rozwiązania popularnego, ale często niezrozumiałego pod względem zasad działania i kosztów: gwarancji pochodzenia energii (GoO).

Zgodnie z art. 120 Ustawy o OZE, gwarancja pochodzenia to jedyny dokument potwierdzający, że dana ilość energii została wytworzona z odnawialnych źródeł.

Przykład 1:

Odbiorca kupuje energię od spółki obrotu, która deklaruje, że 100% energii pochodzi z OZE, i wystawia własny certyfikat.

Przykład 2:

Odbiorca zawiera umowę PPA bezpośrednio z farmą fotowoltaiczną i kupuje całość energii wyprodukowanej przez instalację.

Czy to wystarczy?

Nie. Aby móc zaliczyć energię jako zieloną w ramach liczenia śladu węglowego, konieczne jest umorzenie gwarancji pochodzenia przez Prezesa URE.

Odbiorca powinien otrzymać:

• certyfikat z Rejestru Gwarancji Pochodzenia z imiennym wskazaniem,
• dokument umorzenia gwarancji wydany przez Towarową Giełdę Energii, zawierający m.in.:
  • dane źródła (adres, rodzaj, moc, PPE),
  • datę i wolumen produkcji,
  • wartość unikniętej emisji [tCO₂].

Bez tych dokumentów – nawet jeśli energia pochodzi z OZE – nie można jej formalnie uznać za zieloną.

Czym nie są gwarancje pochodzenia?

System gwarancji pochodzenia jest dobrowolny. Spółki nie mają obowiązku ich wydawania ani umarzania. Inaczej jest w przypadku świadectw pochodzenia, czyli tzw. zielonych certyfikatów, które były elementem systemu wsparcia przed 1 lipca 2016 roku.

Firmy zobowiązane (spółki obrotu, odbiorcy przemysłowi) muszą nabywać i umarzać certyfikaty w ustalonej wysokości. Wskaźniki udziału ustala Minister Klimatu – np. w 2023 było to 12%, a w 2024 będzie to już tylko 5%.

Uwaga: Zielone certyfikaty nie są tożsame z gwarancjami pochodzenia (GoO).

Gwarancje pochodzenia z zagranicy – czy można je stosować w Polsce?

Polska nadal nie przystąpiła do AIB (Association of Issuing Bodies), organizacji harmonizującej rynek gwarancji pochodzenia w Europie.

Jednak nowelizacja Ustawy OZE z 17 sierpnia 2023 daje Prezesowi URE możliwość przystąpienia do AIB. Oczekuje się, że synchronizacja polskiego systemu z europejskim to tylko kwestia czasu – co już wpływa na ceny GoO w Polsce.

Ile kosztują gwarancje pochodzenia?

Rynek europejski

Ceny GoO są uzależnione od podaży, popytu i cen energii. W latach 2020–2021 gwarancje kosztowały około 0,5% ceny energii, natomiast w 2022 – ponad 3%.

Czynniki wpływające na cenę:

• Podaż: uzależniona od pogody (np. susze ograniczające produkcję hydroelektrowni).
• Popyt: rośnie, bo firmy nie rezygnują z deklaracji zielonej transformacji, mimo wzrostu cen.
• Niska transparentność rynku: transakcje bilateralne, ograniczona widoczność cen.

W 2021 roku ceny GoO wynosiły kilkanaście eurocentów, a w 2022 osiągnęły rekordowe 10 EUR/MWh. Obecnie ceny gwarancji z 2024 roku to około 4 EUR/MWh, ale na kolejne lata są wyższe o około 50%.

Rynek polski

Polski rynek podąża za trendami europejskimi, ale ma własne specyfiki:

• W 2023 roku wprowadzono regulacje zamrażające ceny energii.
• Wytwórcy OZE otrzymują jedynie 3% przychodu ze sprzedaży gwarancji – reszta trafia do Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny.
• Efekt? Wielu wytwórców zrezygnowało ze składania wniosków o GoO, co ograniczyło podaż.

Na przyszłość jednak patrzymy z większym optymizmem.

Potrzebujesz wsparcia w temacie zielonej energii?

Jeśli Twoja firma stoi przed wyzwaniami związanymi z transformacją energetyczną, ESG lub liczeniem śladu węglowego – zapraszamy do kontaktu z naszym analitykiem.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o ESG i jego wpływie na Twoją firmę – odwiedź naszą stronę o ESG.

‍